Bayrami Tâc-ı Şerifi
Beyaz keçeden yapılır ve altı terklidir, kubbesine üç adet pul eklenmiştir. Altı terk, imânın altı şartına, Allah (c.c.)’ın zâtî sıfatlarına ve altı yönü kuşatan kevn-i câmi’ oluşa remizdir.
تاج الطريقة البيرامية
يتم عملها من اللبد مؤلفة من ست قطع.وفي ذروتها العليا ثلاثة حراشف.
تشير وترمز الست مقاطع فيها الى شروط الايمان الستة وذات الله تعالى العليا والجهات الستة لمجامع الكون.
Bayrâmî
Hacı Bayram-ı Veli Hazretleri; XIV. yüzyılın ilk yarısında Orhan Gazi döneminde Ankara’da doğdu. Doğum tarihi, adı, ailesi ve hayatının diğer safhaları hakkında bilgi yoktur. Bursalı Mehmed Tâhir, Abdülkādir b. Yûsuf el-İsfahânî’ye ait 832 (1428-29) tarihli vakfiyede Hacı Bayram’ın adının “Kutbü’l-evliyâ eş-Şeyh el-Hâc Bayram b. Ahmed b. Mahmûd el-Ankaravî” olarak geçtiğini yazar. İsmail Hakkı Bursevi, babasının Koyunluca Ahmed diye tanındığını, Safiyyüddin ve Abdal Murad adlı iki oğlu daha olduğunu belirtir. Lâmiî Çelebi, aklî ve şer‘î ilimleri tahsil ettiğini, Ankara’da müderrislik yaptığını, daha sonra Somuncu Baba’ya intisap ederek kemalâtın en yüksek derecesine ulaştığını eserinde belirtir. Eşrefoğlu Rumî Hazretleri ve İstanbul’un fethinde büyük hizmetleri bulunan Akşemseddin-i Velî, Hacı Bayram-ı Velî Hazretlerinin halifelerindedir.
Celvet'î Tâc-ı Şerifi
Yeşil çuhadan yapılır ve on üç terklidir. Merkez kutbunda bulunan düğme vücûd dairesinin merkezi olan ehadiyyet noktasına işarettir. Ahmed Muhammed Mustafâ Efendimiz Hazretlerinin yüce isimlerinde bulunan harflerin toplamı ve “Feyekûn” ilahî emrinin harfleri toplamı da on üç sayısını vermektedir.
تاج الطريقة الجلوتية:
تُعمل من الجوخ الأخضر وفيها ثلاث عشرة مقطع قماشي.ويشير الزر الموجود في ذروتها الى التوحيد.فتكون بذلك جامعة لعدد أحرف أسماء سيدنا محمد صلى الله تعالى عليه وسلم في أسمائه (أحمد محمد مصطفى ) ورقم أحرف أمر الله تعالى بقوله (فيكون) في الحروف الأبجدية.
Bedevî Tâc-ı Şerifi
On iki dilimli kırmızı çuhadan pamuklu olur ve merkez kutbunda kırmızı düğmesi bulunur. Yeşil ve kırmızı destar sarılır. “La ilahe illallah” ve “Muhammedü’r-Resulullah” kelimelerinin harfleri de on iki adettir.
تاج الطريقة البدوية
تكون مؤلفة من اثنا عشرقطعة من الجوخ الأحمر القطني ويوجد في قطب مركزها زر.
ويربط بعمامة خضراء وحمراء.
Kadirî Resmî Tâc-ı Şerifi
Kâdiriyye tarikatının Resmî Mustafa Ahî kolunda tâc sekiz ve on iki dilimli pamuklu olur ve merkez kutbunda düğme yerine “Mühr-i Gül-i Kadirî” konulur, yeşil destar sarılır. 8 dilimli olanı halife tacı, 12 dilimli olanı mürşid tacıdır.
تاج الطريقة القادرية الرسمية
الطريقة القادرية من ذراع رسمي مصطفى آهي حيث يكون تاجها مؤلفا من ثمان قطع (وهو تاج الخليفة) و اثنا عشر قطعة(وهو تاج المرشد) من القطن ويُوضع في قطب مركزها ختم الزهرة القادرية، ويلف عليها عمامة خضراء.
Kādirî
Hazret-i Abdülkâdir Geylânî'nin oğlu Seyyid Abdülrezzak (k.s.) kelime-i tevhîd ve İsm-i Celâl esmâ’ı üzereyken bedâhe tâbir edilen hendesî şekiller kendisine ilham olunmuştur.
Fahr-İ Bektâşî Tâc-ı Şerifi
Dört kapılı ve on iki dilimli olur. Dört kapılı oluşu tarikatın dört esasına, on iki terkli oluşu on iki imama işaret eder. Merkez kutbunda beyaz iplikten örme düğme bulunur. Bir dolamalık yeşil veya beyaz fenaî sarılır.
فخر البكتاشي( تاج الطريقة البكتاشية)
مؤلفة من أربعة فصول واثنا عشر جزءا. فيكون قسم التاج المؤلف من أربعة فصول مشيرا الى
أسس الطريقة الأربعة.أما فصلها المؤلف من اثنا عشر قطعة فيشير إلى الأئمة الإثنا عشر.في قطب مركزها ضفيرة من الخيط الأبيض.تُلف مرة واحد خضراء أو كعمامة بيضاء.
Bektâşî
Hacı Bektâş Velî Hazretleri'ne nisbet edilen Tarîk-i Bektâşiyye'nin seyr u sülûku bugün bilinenin tam aksine, ruhsatla amel etmenin bile yasak olduğu, birçok nâfilenin farz gibi uygulandığı bir usûldür ki; turuk-i aliyyenin en zorlu, çetin yollarından bir tanesidir. Meselâ abdestsiz dolaşmamak, her abdestten sonra salât-ı vudu' kılmak, üç ayları oruçlu geçirmek, her gece teheccüde kalkmak tüm Bektâşî dervişlerinin riayet ettiği düstûrlardı.
Düssukî Tâc-ı Şerifi
On iki dilimli şeker rengine yakın çuhadan pamuklu olur, merkez kutbunda tacın renginde düğme bulunur. Sarı destar sarılır.
تاج الطريقة الدسوقية
تكون من اثنا عشر قطعة من الجوخ القطني قريبة من اللون الأصفر.يكون في قطب مركزها زر بلون أصفر كلون التاج.وتلف حولها عمامة صفراء.
Rifai Tâc-ı Şerifi
On iki dilimli beyaz keçeden mamüldür. On iki dilimi ayrıca dervişlerin manevi eğitiminde tasarrufa sahip “Kutbu’l-aktâb” ve “on iki pirân” efendilerimizin işaretidir.
تاج الطريقة الرفاعية
يُعمل من اثنا عشر قطعة من اللبد، القطع الإثنا عشر تشير إلى قطب الأقطاب صاحب التصرف بعلم الدراويش المعنوي وسادتنا مؤسسي الطرق الإثنا عشر.
Cerrahi Tâc-ı Şerifi
Dört terkli ve kırk dallı, hazanî sarı renkli pamuktan kırk dikişli olur. Bir çok Halvetî kolu ile benzerlik göstermektedir. Kûfi hat ile “La ilahe illallah” kelime-i tayyibesinin istifine işarettir. Bu tarikatın dervişleri etvâr-ı seb’a’dan yani yedi nefisten zahir olan dört kapı üzerinden kırk menzil itibarıyla seyr u sülûk ederler.
تاج الطريقة الجراحية
يكون مؤلفا من أربع قطع وأربعين غصناً بلون باهت أصفر، وأربعين درزاً من القطن،ويكون مشابها لعدد من تيجان أغلب أذرع الطريقة الخلوتية .ويشير إلى الكلمة الطيبة لا اله الا الله. ويسير دراويش هذه الطريقة من الأطوار السبعة للنفس إلى الأبواب الأربعة التي يرتقون منها إلى المنازل الأربعين في سير السلوك.
Sünbülî Tâc-ı Şerifi
Dört terk üzerine kırk dal olarak beyaz çuhadan mamüldür. Mevlânâ Celâleddin Rûmî Hazretleri’nin tacına nisbeten tepesine doğru sivrilmektedir.
تاج الطريقة السنبلية
يعلو قطعه الأربعة أربعون غصنا من اللبد الأبيض ويكون نسبيا قريبا من تاج مولانا جلال الدين الرومي نحو الأعلى.
Sadi Tâc-ı Şerifi
Beyaz çuhadan yedi dilimli pamuktan, tepesi sırma düğmeli olarak yapılır. Beyaz destar sarılır. Tepesindeki düğmeye “Nokta-i Hakikat-i Muhammediyye” veya “nokta-i vahdet” denir. Yedi dilimli olması “Hû” ism-i şerifinin nûruna işarettir.
تاج الطريقة السعدية:
يكون مؤلفاً من سبع قطع من اللبد وذروته تُعمل زرا ملفوفاً ويلف بعمامة بيضاء.ويشير الزر الملفوف في ذروة التاج إلى نقطة الحقيقة المحمدية أو إلى نقطة الوحدة.والأغصان السبعة تشير إلى نور الإسم الشريف (هو).
Mevlevî Tâc-ı Şerifi
Mevleviyye’de destâr sarılsın ya da sarılmasın başa giyilen külah “sikke” tâbir olunur. Keçeden mamül sikke beyaz, bal rengi ve kahverengi olur. Destâr sarılmamış sikkeye “dal sikke” denir, muhib ve dervişler bunu giyerlerdi. Destâr sarmak ise şeyh efendi ve halîfelere mahsustu. Şeyh efendi Seyyid ise yani Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’in soyundansa yeşil, değilse beyaz destâr sarardı. Halîfeler ve çelebiler, dühânî denilen siyaha yakın mor destâr sararlar, çelebi olmayanların sikkesi destârlarının altından görünürdü. Destâr; örfî, Cüneydî, kafesi, şeker-âviz, Hüseynî ve dolama şeklinde olurdu.
تاج الطريقة المولوية
في الطريقة المولوية إذا ربطت العمامة أو لم تُربط يسمى مايلبس على الرأس ب القبعة (القلنسوة).
بحيث تكون ألون القبعة بيضاء عسلية و بنية.
تسمى القبعة التي لا يُربط عليها العمامة بالقبعة الغصن ويلبسها المحبون والدراويش.وأما القبعة التي تُلف عليها العمامة فهي مخصوصة للشيخ وخلفائه.
فإذا كان الشيخ سيدا (آل بيت رسول الله) تُلف قبعته بالعمامة الخضراء،وان لم يكن كذلك لُفت عمامته بالابيض.
يلبس الخلفاء والجلبيون (وهم سلالة مولانا جلال الدين الرومي) العمامة باللون الدخاني بحيث تكمن المفارقة في أن تاج أحفاد مولانا جلال الدين لاتظهر قبعتهم من تحت العمامة وغيرهم تظهر قليلا من تحت العمامة.
Mevlevî
Hazret-i Pir Mevlânâ Celâleddin Rumî; 30 Eylül 1207 yılında bugün Afganistan sınırları içerisinde yer alan Horasan yöresinde, Belh şehrinde doğmuştur.
Mevlânâ'nın babası Belh şehrinin ileri gelenlerinden olup sağlığında "Bilginlerin Sultanı" ünvanını almış olan Hüseyin Hatibî oğlu Bahaeddin Veled'dir. Annesi ise Belh Emiri Rükneddin'in kızı Mümine Hatun'dur. Alâeddin Keykubad, Sultânü'l-Ulemâ Bahaeddin Veled'i Karaman'dan Konya'ya davet etti ve Konya'ya yerleşmesini istedi.
Bahaeddin Veled, sultanın davetini kabul etti ve Konya'ya 3 Mayıs 1228 yılında ailesi ve dostları ile geldi. Mevlânâ 15 Kasım 1244 yılında Şems-i Tebrizî ile karşılaştı. Yaşamını "Hamdım, piştim, yandım" sözleri ile özetleyen Mevlâna 17 Aralık 1273 pazar günü vefat etti. Allah aşığı olan Hazret-i Pir’in irtihaline bu sebeple “Şeb-i Arus” yani düğün gecesi denmiştir.
Mesnevihan Tâc-ı Şerifi
Mevlevi tacı üzerine beyaz veya krem renkli destar sarılarak yapılmıştır. Mesnevîhanların kullandıkları tac-ı şeriftir.
تاج قارئي المثنوي (تاج مثنوي خان):
ويكون من خلال ربط عمامة بيضاء أو بياض شاحب فوقها. وهو تاج قارئي المثنوية.
Vefaî Tâc-ı Şerifi
Otuz iki terkli, neftî renkteki kubbesi yanlardan bir miktar basık olur. Cüneydî, yeşil destâr sarılır. Tarîk-i Zeyniyye’nin Vefâiyye koluna ait olan bu taç, Ebu'l-Vefâ Hazretleri'nin ictihâdıdır.
تاج الطريقة الوفائية:
له اثنان وثلاثين قطعة لونه أخضر غامق ويكون حول قبته خطوط تحزها. الجنيدي تُلف بعمامة.
وهذا التاج مرتبط بفرع الطريقة الزينية التي تتفرع منها الطريقة الوفائية التي أسسها أبو الوفاء وهو الذي استنبط هذا التاج.
Vefâî
Zeyniyye Tarikatı’nın piri Zeyneddin Hafî Hazretlerinin halifesi Abüllatif Kudsî Hazretlerinin halife olan Muslihuddin b. Vefa yani Ebu’l-Vefa Hazretleri tarafında teşekkül etmiştir. Bursa'da Abdüllatif Kudsî Hazretleri'nin uyandırdığı Zeyniyye dergâhı, İstanbul'da Ebu'l-Vefâ Hazretleri'nin tesis eylediği Vefâiyye dergâhı Yıldırım Bâyezîd devrinde büyük sıkıntı yaratan ahlâkî çöküntüye şifa oluverdi. Allahu Zü'l-Celâl ve Te kaddes Hazretleri, Molla Fenârî, Zenbilli Ali Cemâlî Efendi gibi nice âlimleri bu yola bende eyledi. Rivayet olunur ki Şâh Bahâuddîn Nakşbendî Hazretleri ile Zeyneddîn Hafî Hazretleri hal-i hayatlarında mülâkî olmuş ve üç gün halvette kalmışlardı. Tarîk-i Nakşbendiyye'nin bu topraklara girişi Zeyniyye'nin ardından olmuştur. Tarîkat taçları içerisinde en fazla terke sahib olan, Ebu'l-Vefâ Hazretleri’nin ictihâd eylediği tâc-ı şerîftir.
Eşrefî Tâc-ı Şerifi
Yedi terkli, kubbesi beyaz olur. Cüneydî yeşil destarlı olan Eşrefî tâc-ı şerifi Hacı Bayram-ı Veli Hazretleri’nin halifelerinden Eşrefoğlu Rumi Hazretleri’nin ictihadıdır.
تاج الطريقة الأشرفية:
له سبع قطع، قبته بيضاء وهذا التاج هو اجتهاد خليفة الحجي بيرام ولي قُدس سره جناب مؤسس الطريقة ابن أشرف الرومي.
Eşrefî
Hacı Bayram-ı Veli Hazretleri’nin damadı ve halifesi olan Eşrefzade Rumi Hazretleri pirinin emri ile Suriye’nin Hama kasabasında kaim olan Hazret-i Pir Abdülkadir-i Geylani’nin 5. Kuşaktan torunu Şeyh Hüseyin el-Hamevî’ye intisab ederek bu yolda dahi seyr u sülukunun tamamlar. Kadiri Tarikatı’nda Pir-i Sâni kabul edilen Eşrefzâde Rumî Hazretleri, Eşrefiyye kolunun kurucusudur. 1469 veya 1470 senesinde İznik’te irtihal etmişlerdir.
Şabânî Tâc-ı Şerifi
Dört terkli, kırk dallı, beyaz dikişli kubbesi yeşil olur. Ortasında vahdeti temsil eden halka bulunur. Cüneydî yeşil destâr sarılır ve önünden beyaz taylasanı sarkar. Destârdan ayrı bir kumaş parçası olan beyaz taylasan Şabânî tâcına özgüdür. Mânâsı ise; “Bende bir kabahat görürseniz o bana aittir” demektir.
تاج الطريقة الشعبانية:
له أربع قطع وأربعين غصناً مخاط بالأبيض وقبته خضراء في وسطها حلقة تمثيل التوحيد.
يُربط عليها عمامة الجنيدي ويكون في مقدمتها قطعة قماشية بيضاء. وهي خاصة بهذا التاج. ومعناها (إذا رأيتم مني الخطأ فاعلموا أنه مني).
Uşşakî Tâc-ı Şerifi
Dört terkli, kırk dallı, siyaha yakın zümrüt yeşili olur. Kubbesinde aynı renkte düğme olur. Cüneydî yeşil destâr sarılır.
تاج الطريقة الأوشاكية:
لها أربعة قطع وأربعون فرعا ولها لون الزمرد الأخضر.ويكون في قبتها زر كلونها ويربط فوقها عمامة الجنيدي.
Zenburî Tâc-ı Şerifi
Yedi dilimli, beyaz çuhadan yapılır. Merkez kutbunda beyaz düğme bulunur. Cüneydi yeşil destar sarılır. Yedi dilimli Zenburî Tacı, Zenburiyye’de halife tâcı olarak kullanılmıştır. Yedi dilim ebced hesabıyla yedi sayısını veren “edeb” kelimesine işarettir.
تاج الطريقة الزنبورية:
لها سبعة أقسام ويُعمل من اللبد الأبيض ويكون في مركز قطبها زر. يُربط فوقها عمامة الجنيدي .
تاج الزنبوري ذي السبعة أغصان اُستخدم لخلفاء الطريقة الزنبورية. وأغصان التاج السبعة تشير في حروف الأبجدية إلى كلمة (أدب).
Sayyâdî Tâc-ı Şerifi
Koyu yeşil çuhadan on iki dilimli olarak yapılır. Cüneydi siyah destar sarılır. Rıfaiyye Tarikatının Sayyadî koluna mahsustur.
تاج الطريقة الصيادية
يُعمل من اللبد الأخضر وله إثنا عشر غصناً.
ويُلف بعمامة الجنيدي السوداء وهو مخصوص من الطريقة الرفاعية لفرعها الطريقة الصيادية.