Müfessir, muhaddis, fakih, zahid, alim, mütteki, ilmiyle amil, üstad Ebu'l-Leys Semerkandi Hazretlerinin İslam ümmetinin hemen hemen tamamınca tanınan, sevilen ve zevkle okunan Tenbihü'l-Gafilin adlı eseri; hem bir ahlak, hem bir tasavvuf, hem de bir şeriat kitabıdır. Tenbihü'l-Gâfilin ve Bostanü'l-Ârifin kitapları takriben 1000 yıldan beri bütün asırlardır İslam dünyasında en çok okunan ve istifade edilen eserler arsında yer almaktadır. Asırlar boyunca vâizler ve mürşidler milyonlarca Müslümana bu kitaplardan dersler vermişler; onlara İslam’ın gerçek anlamda hayata aktarılmasını takvâyı, fazileti, dindarlığı, olgun Müslüman olmanın yolunu, Allah korkusunu, Peygamber sevgisini, dünya ve âhiret saadetinin yollarını çok defa bu iki kaynaktan anlatmışlardır.
***
İnsanlara doğru yolu göstermeleri, hal ve hareketleri ile örnek olmaları Allah celle celaluhu dostlarının belli başlı vasıflarıdır. Aynca, Allahü Teala’nın rızası için insanların dertleri ile dertlenmeleri ve fedâkârlıkları onların şânındandır. Onlar, peygamberlerden sonra seçilenler sınıfındandır. Bir rehber elinde yetişerek silsile yoluyla Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi vesellem’e kadar gitmeleri; nerede ve hangi memlekette yetişirlerse yetişsinler, onları tek bir kaynağa bağlamıştır. Sultanlar, padişahlar doğruyu onlarla bulmaya çalışmışlar, mânevi sultanın onlar olduğunu görmüşler, onların nasihatleri ile devlete, millete ve insanlığa faydalı olmaya çalışmışlardır. Onlar, duâ ordularının kumandanları ve dertlerin manevî tabibleridir. On beş asırdır müslümanlara rehberlik etmiş, onlara doğruları öğretmiş, kendileri de eksiksiz islâmî bir hayat yaşamış olan İslâm âlimleri ye Evliyâ’yı kiramdan olan büyük zatlar sohbet ve nasihatlerini yazdıkları çok kıymetli eserlerinde gelecek nesillere hediye etmişlerdir. İyi insanların hayatları Öğrenildikçe, iyilerin adedi artacaktır. Mazisini, büyüklerini tanıyamayan çocuklar, gençler ve yaşları ilerlemiş insanlar, büyüklüklere talip olamazlar. İnsanların çeşitli buhranlara, bunalımlara, ruhî sıkıntılara maruz kaldıkları asrımızda büyük insanların yaşayış tarzları, tavsiye ve nasihatleri, hal ve hareketleri, kerametleri, hem zevk ve ibret almaya, hem de uyanmaya sebep olacaktır.
